Door werk-privé balans raak je totaal uit evenwicht!

Het voelt niet goed, zei Lisa op een gegeven moment. Ik heb me ingezet tijdens de “leraren staking”, maar het voelt alsof je in actie komt tegen het broodtekort en reactie is: “waarom eten jullie dan geen cake?” Vervolgens wordt er in de media uitgebreid gediscussieerd over CAKE en de voor en nadelen ervan voor de leerkrachten.

Nasleep van de ervaringen rondom leraren in actie zorgde voor een bitterzoete gesprek in de lerarenkamer. Ik weet niet hoe ik het anders kan noemen. Frustraties, grapjes, boosheid, bezinning, strijdlust en vergeving van alles kwam aan bod.

Toen was er een lange zucht en dan stilte.

Gaby doorbrak de stilte. ”Het is waar dat er nog geen verbetering voor de hand ligt, maar intussen staan we dagelijks voor de klas. Hoe zorgen we voor onszelf?” Krachtige vraag, iedereen voelde het. Hoe zeg je dat.. wilde Gaby verder gaan.

“Je bedoelt als er slechte dingen gebeuren met goede leerkrachten?” zei Lisa met een brok in haar keel. “Ik weet het ook niet, soms gebeurt alles tegelijk. In je klas gebeurt onaangename dingen, op school gebrekkige dingen, in het nieuws misplaatste dingen over je werk, thuis heb je nog een kapotte wasmachine en ik ben al 4 weken niet naar sportschool geweest.”

Het gesprek kreeg ineens een persoonlijke wending. De emotionele gedachtewisseling die er volgde, ging vooral om balans. Want je bent fysiek en emotioneel sterker als er een balans is tussen je privé leven en je werk, was de conclusie. Je privé leven kan een bron zijn voor je energie, liefde en je incasseringsvermogen op het werk. Andersom kan je werk soms bijdragen aan je eigenwaarde, ontroering en plezier in je leven.

“Maar daar ben ik juist heel slecht in, in balans houden!” zei Gaby. Iedereen was unaniem met haar eens!

Ik weet niet of dit ook voor jou geldt, maar het is wel een feit. Juist het type sociale warme en behulpzame mensen, is absoluut niet goed in het houden van die balans. De prioriteiten afweging tussen zorg, werk en privé is altijd lastig, maar voor deze groep gaat de verdeling van tijd en energie in zorg en aandacht, bijna altijd ten koste van hunzelf.

Ik heb zelf zo vaak geworsteld en zo diep verloren geweest op deze pad. Die verhalen bespaar ik je nu, maar ik leerde met vallen en opstaan dat mijn streven naar balans mij juist uit evenwicht haalt. Het was voor mij een eyeopener om balans te vervangen door harmonie. Mijn confrontatie was zo herkenbaar in onze gezelschap vanmiddag, dat we gelijk een korte lunch workshop hebben afgesproken voor een woensdag over een maand om hierover met elkaar te hebben.

Ik schrijf vanavond, nog ontroerd door het gesprek van vanmiddag, deze blog. Omdat ik bijna zeker weet dat mijn eyeopener over balans tussen werk en privéleven ook jou van dienst kan zijn.

Door werk privé balans raak je totaal uit evenwicht!

Laten we beginnen met balans. Stel dat je al je prioriteiten in je werk en ook privé zou opschrijven. Om ze vervolgens evenredig te verdelen in de tijd die je per dag beschikbaar hebt. Denk er hier even over na. Wat creëer je dan? Stress! Toch?

Bovendien al heb je alles goed verdeeld, er is altijd weer wat. Toevallig ben je vandaag nog niet klaar met het nakijken. Lastige balans vraag: Ga je het meenemen om vanavond thuis af te maken of hou je vast aan je sportavond? Misschien voel je stress al gelijk weer opkomen, omdat dit de zoveelste keer is.

Balans vereist dat je hokjes gaat maken, heel veel hokjes waarin je je leven in verdeelt. Een hokje voor je werk, natuurlijk ook een voor je partner (als je die hebt) en misschien heb je ook nog kinderen, daaronder een hokje voor ouders en familie bij elkaar. Nee eerst een hokje voor je huisdier. Dan vrienden, sport, hobby, leren en boek lezen kunnen in een hok, wel helemaal onderin, daartussen administratie, vrijwilligerswerk en vakantie niet vergeten…

Waarom hunkeren we eigenlijk naar balans?

Het is niet zo gek. Want ons brein heeft de behoefte om de wereld die hij aantreft in fragmenten te verdelen om het te begrijpen en om op te kunnen slaan. Heel handig en het bespaart een hoop denkwerk. Maar daardoor hebben we de neiging om deze gefragmenteerde benadering achteloos aannemen als realiteit. Dan creëren we denkbeeldige tweedelingen. Werk of vrije tijd, gezin of sport, ik of wij.

Dan zoeken we logischerwijs naar evenredige verdeling om geen schuld gevoel te krijgen. Maar balans in 24 uur kun je alleen halen als je 6 uur slaapt, 6 uur werkt, 6 uur ontspant en 6 uur aan verplichte taken besteed. Haalbaar? Zeker niet. Ben je mee eens dat het streven naar balans eigenlijk een bron is van ons innerlijke ergernis en ontevredenheid? Daarmee ook een bron van stress..

De krachtige verschil tussen balans en harmonie

Hoe haal je dan het meeste uit je werk, leven, vrienden, familie en al je andere activiteiten? Door balans los te laten en streven naar harmonie in je leven. Het klinkt misschien hetzelfde, maar er is een wezenlijke verschil tussen deze twee termen. De balans gaat over de strijd van afweging en evenredige verdeling, terwijl harmonie gaat om het versterken van het samenspel.

Dat kun je het je beste voorstellen als je het benaderd alsof je de driegent bent van je eigen levensorkest. Dan denk je niet in de termen van gelijk verdeling tussen viool en bas. Maar dan zie je alle instrumenten als onderdelen van het geheel. Met harmonie zorg je dat alle klanken het beste tot hun recht komen op hun tijd.

Vanuit harmonie bril zie je dat jij de constante factor bent in alle dingen die je doet, in iedere seconden van de dag. Waarom zou je je werk- en privé uren als twee onafhankelijke dingen zien? Als jij geniet van je werk, in staat bent om jouw waarden en idealen in praktijk te brengen en je voelt je gewaardeerd. Waarom zou je je werk los moeten zien van je privé leven? Ze zijn op zoveel manieren met elkaar verbonden en hebben zoveel invloed op elkaar.

Een nieuw perspectief  door harmonie

Zie je het verschil? Met harmonie kun je met gerust hart de nakijkwerk meenemen naar huis. Omdat jij voldoende tijd en aandacht hebt voor jouw eigen basisbehoeften, dan is er ruimte om een avondje door een stapel nakijkwerk gaan zonder schuldgevoel. En dat je op een andere dag met even veel plezier kunt gaan sporten. Als je als dirigent een goed overzicht hebt, kun je onverwachte dingen incasseren zonder dat het extra energie kost of dat er een ten koste hoeft te gaat van de ander.

Het is een mindshift. Je ziet het nu misschien nog maar voor de helft. Maar als je het gaat doen, zie je hoe groot het verschil is! Het was voor mij een echte eyeopener. Het hielp mij om het geheel te kunnen zien en te vatten. Na jaren wanhopig najagen van balans, ontdekte ik ineens hoe mijn werk en privé elkaar juist kunnen ondersteunen. En dat ik daardoor ook nog het beste uit mezelf kan halen. Ik kan nu onbegrensd genieten van mijn klassen, zodat ik stuiterend van energie naar huis ga. Natuurlijk heb ik ook dagen dat ik niks liever wil dan op de bank liggen en film kijken. Beide dragen bij de harmonie in mijn levensorkest.

Het is totaal een andere perspectief dan balans, ik hoop dat je het voelt.

Nog meer voordelen van harmonie

• Harmonie helpt je om in plaats van je dagelijkse routine te beoordelen, juist het geheel te kunnen zien. Spontaan leer je veel meer over jezelf. Je ziet ineens de verbanden, in bijvoorbeeld wat op jou een positieve of juist negatieve effect heeft, ongeacht of het op het werk is, op sportschool of op de verjaardag van je vriendin.
• Het geeft je ruimte om onbevooroordeeld een periode te wijden aan een aspect. Bijvoorbeeld je werk, of juist focussen op je gezin of op je gezondheid. Zonder verontschuldiging of verdediging naar jezelf of anderen toe.. Heerlijk je concentreren op één aspect, je volledige aandacht eraan geven en enorm daarin in groeien. Totaal geen evenredig balans wel in harmonie met wie je bent en wat jij nu in deze periode nodig hebt.
• Harmonie zorgt ook dat je niet in de sleur terecht komt. Hoe? Als je alsmaar zoekend bent naar de juiste balans verdeling, zijn je keuzes niet overtuigend en uitgesproken. De gevaar is dat de waan van de dag dan de keuzes voor jou maakt. Met als resultaat dat je je drukker en ongemakkelijker voelt. Waardoor je nog meer uit de balans raakt en nog moeilijker keuzes maakt.
• Met harmonie creëer je jou op je best. Je groei daardoor en bereikt vooruitgang in alle facetten van je leven. Met je geliefden en tevens met iedereen die jou pad kruist. De essentie van het leven is onvoorspelbaar en uitdagend, bedoeld om van te leren en van te genieten, mist je op je best kan zijn.

Eerste stap in het creëren van harmonie

Samengevat het leven is een creatieve en interactieve ervaring. Het leven vat je alleen om in harmonie en niet in een reeks aan activiteiten die in een lijst moeten worden afgevinkt. We willen genoeg ruimte overhouden voor onze echte levensprioriteiten, die zowel in werk als in privé kunnen liggen. Dat is ook wat we eigenlijk willen, als we over balans hebben.

We voelen ons uit balans als we bijna al onze werkzaamheden en taken definiëren als “het moet”. Als we prioriteitsstellingen handhaven die niet goed aanvoelen. Als we onzes grenzen vaag zijn en onze keuzes niet bewust zijn overwogen.  Daarom is de onvermijdelijke eerste stap naar harmonie zelfzorg. Als je niet lekker in je vel zit, dan hebben al je prioriteiten daar last van! Toch?

Hier bij juist dit punt, was de eerste reactie van Lisa: “daar heb ik nu echt tijd en energie voor!”.

Voelt het voor jou ook zo?  Lisa vertelde dat ze ervan bewust was dat ze prioriteit moest geven aan zelfzorg, maar dat ze nog steeds veel moeite had om daarin een balans te vinden. In het gesprek kwamen we erachter dat ze een verkeerde definitie had van zelfzorg!

Wat betekent zelfzorg?

Ik zie vaak bij de professionals waar ik mee samenwerk dat ze zelfzorg definiëren als iets dat je doet om ‘je even goed te voelen‘ of ‘een ben er even niet moment’ . Met deze definitie voelt het niet als een hoge prioriteit en kan zelfs egoïstisch aanvoelen. Het is volkomen begrijpelijk dat als je in je volle agenda tijd vrij moet maken voor iets met een lage prioriteit, als ‘even tussenuit’, dat het dan zonde van je kostbare tijd is. Het is dan ook logisch dat het makkelijk sneuvelt bij andere hogere prioriteiten.

Al heb je het ‘ben er even niet’ moment gepland in je agenda, in de vorm van vaste uren voor sport, yoga, avondje vrij of wat dan ook, alsnog is het geen zelfzorg. Omdat je het doet om te ontsnappen en je negeert het feit en het belang dat je voor jezelf wilt zorgen.

Zelfzorg betekent dat je jouw behoeftes (kent en) onderhoudt, je grenzen (kent en) bewaakt, dat je jezelf ruimte geeft om na te denken en dat je fysiek, mentaal en spiritueel voor jezelf zorgt. Dit is totaal niet egoïstisch. Het creëert jou op je best, en het doordringt elk aspect van jouw leven. Dat is ook wat je graag in de spiegel ziet, maar ook wie andere graag ontmoeten.

Het kan niet anders dat zelfzorg een van de hoogste prioriteiten moet hebben. Maar waarschijnlijk geef jij meer prioriteit om voor anderen te zorgen dan voor jezelf. Meeste sociale en warme mensen doen dat. Maar misschien ook omdat je het niet eerder zo intens hebt gevoeld.

Prioriteit geven aan zelfzorg

Het is spijtig dat we dit als kind niet aanleren. Maar er is nooit te laat om daar een start mee te maken. Het hoeft je ook echt niet te veel tijd kosten. Ik ben ook met 1 kleine actie begonnen. Maar je merkt snel dat je bewustwording, je al heel veel helpt. Je kunt bijvoorbeeld beginnen door 1 of 2 van de onderstaande punten te kiezen en komende tijd ermee te gaan spelen:

• Verwaarloos je eigen behoeften niet.
• Doe het niet voor de kinderen! Zet jezelf als eerste.
• Weet waarom je iets doet en maak bewuste keuzes.
• Zie je dagelijkse doen en laten niet als los van elkaar.
• Investeer tijd in jezelf om te weten wat jij echt belangrijk vindt.
• Let goed op dingen die jouw energie geven en welke je energie kosten.
• Wees alert op de ‘woorden’ die je gebruikt om je werkzaamheden te benoemen.
• Vul je agenda niet als een ‘planner’ maar als ‘driegent’ voor het muziekstuk van jouw leven.

Vind jij harmonie in je werk privé brengen echt noodzakelijk? Is het voor je toch lastig om te beginnen? Wil je het liefst samen doen? Dan kun je deelnemen aan Karakter community. Je kunt het kosteloos aanmelden als je op een school werkzaam bent.

Als professional buiten school, kun je het ook deelnemen! Je moet alleen beloven dat je het met zoveel mogelijk leerkrachten deelt 🙂